Hiv en soa's

Published: 07 December 2020

Soa staat voor ‘seksueel overdraagbare aandoening’. Als je seks hebt met iemand anders, is er altijd een kans dat je een soa overdraagt of oploopt. Afhankelijk van de omstandigheden en van wat jij en je partner(s) doen, is er sprake van een groter of kleiner risico. Als je seks hebt met condoom is de kans veel kleiner, maar niet nul.

In het kort:

  • Op soaaids.nl/soa vind je uitgebreide informatie over de klachten, de mogelijke gevolgen en de behandeling van de meest voorkomende soa's.
  • Hoe meer seks je hebt, met hoe meer verschillende partners, hoe meer kans jij en je partners hebben om een soa op te lopen.
  • Als je bij de seks een condoom gebruikt en zorgt dat er geen sperma in de mond komt bij orale seks, maak je de risico’s veel kleiner.
  • Soa's kunnen leiden tot ernstige klachten. Als je daar lang mee doorloopt, kan het zijn dat sommige klachten niet meer genezen, bijvoorbeeld blindheid bij syfilis of onvruchtbaarheid bij chlamydia.

Is hiv een soa?

Hiv kan op verschillende manieren overgedragen worden, maar de meest voorkomende manier is via seks. Als je succesvol wordt behandeld met hiv-medicatie en daardoor een onderdrukt virus hebt, kun je hiv niet aan anderen overdragen. Ook niet als je seks hebt zonder condoom. Bij een onderdrukt virus is hiv dus geen soa. Dit noemen we ‘niet meetbaar = niet overdraagbaar’, n=n. Je leest hier meer over n=n. Dit geldt echter alleen voor hiv. Als hiv onderdrukt is kun je nog steeds andere soa’s krijgen of overdragen.

Kans op een soa als je hiv hebt

Mensen met hiv met een goede weerstand en een onderdrukt virus, hebben niet meer kans om een soa op te lopen dan mensen zonder hiv. Als je afweer niet optimaal is doordat je bijvoorbeeld een onbehandelde hiv-infectie hebt, loop je sneller een soa op en heb je er meer last van.

Kans op hiv als je een soa hebt

Een soa kan de kans vergroten dat je hiv oploopt (wanneer je sekspartner geen onderdrukt virus heeft). Wanneer je door bijvoorbeeld herpes wondjes hebt, kan hiv makkelijker je bloedbaan binnenkomen. Wanneer je sekspartner een onderdrukt virus heeft kun je geen hiv oplopen, ook niet wanneer je een soa hebt. Je leest hier meer over n=n, niet meetbaar is niet overdraagbaar.

Soorten soa’s en behandeling

Soa’s zoals chlamydia, gonorroe, herpes en genitale wratten, kunnen bij de seks vrij makkelijk worden overgedragen. Het gebruik van een condoom maakt de kans op overdracht veel kleiner, maar niet nul. Niet klaarkomen in de mond maakt de kans voor de pijpende partner kleiner, maar niet nul. Bij kontlikken is er een risico op hepatitis A. Bij het likken van clitoris en vagina is de kans op overdracht van soa’s heel klein, tijdens de menstruatie iets minder klein (als je die kans wilt voorkomen, kun je een beflapje gebruiken). Door een onbehandelde soa word je weer vatbaarder voor een andere soa.

 

Soa’s voorkómen

Als je seks hebt, kun je maatregelen nemen om te voorkomen dat er sperma, vaginaal vocht of bloed van de een in het lichaam van de ander komt. Sommige maatregelen werken alleen tegen hiv (zoals TasP/n=n, PrEP en PEP) of hepatitis C (de NoMoreC Toolbox) en andere maatregelen werken tegen meerdere soa’s (zoals condooms). Terugtrekken (‘voor het zingen de kerk uit’) is niet effectief in het voorkómen van overdracht van soa’s.

 

Soa-check

Als je meerdere seksuele partners hebt (of als je partner die heeft), is het raadzaam om twee keer per jaar een soa-check te doen en bij veel contacten zelfs drie of vier keer per jaar. Ook als je veilig vrijt, want condooms verkleinen de kans op een soa sterk maar die kans wordt niet nul. Hoe eerder je erbij bent, hoe makkelijker de soa doorgaans te behandelen is én hoe eerder je ‘m niet meer kunt overdragen.

Bij een volledige soa-check hoort ook lichamelijk onderzoek. Sommige hiv-behandelcentra zijn ook soa-polikliniek; daar kun je een complete soa-check doen, gelijk met het bloedonderzoek voor je hiv. Sommige ziekenhuizen testen mensen met hiv standaard op syfilis. Soms is in het hiv-behandelcentrum een soa-polikliniek die voor iedereen toegankelijk is en soms is ie er alleen voor mensen met hiv die daar in behandeling zijn.

Je kunt aan je hiv-consulent of hiv-behandelaar vragen hoe dat bij jouw hiv-behandelcentrum zit. Als je voor een volledige soa-check niet bij jouw hiv-behandelcentrum terecht kunt, kun je een soa-check doen bij soa-poliklinieken van de GGD of bij de huisarts.

Vragen over soa’s?

Bij SoaAids Nederland kun je (anoniem) vragen stellen over soa’s en seks. Je vind hier meer informatie.

This information is useful