Opnieuw aandacht voor onmogelijke bewijslast, nu tijdens commissiedebat

Published: 09 March 2022 by Redactie

Op woensdag 9 maart 2022 heeft de nieuwe staatsecretaris van Justitie en Veiligheid (J en V) zijn eerste commissiedebat met de Tweede Kamer over het Vreemdelingen- en asielbeleid. De situatie in de Oekraïne zal uiteraard hoog op de agenda staan. Maar dit debat is ook de plek om opnieuw aandacht te vragen voor de onmogelijke bewijsplicht waar mensen met hiv (en andere ziekten) mee te maken krijgen die op medische gronden verblijf vragen in Nederland.

Aidsfonds, de Nederlandse Vereniging van Hiv Behandelaren, de beroepsafdeling Verpleegkundig consulenten Hiv en de Hiv Vereniging hebben daarom recentelijk staatsecretaris Eric van der Burg en de commissieleden J&V benaderd met een dringend beroep om een andere werkwijze mogelijk te maken bij de afhandeling van verzoeken voor verblijf op medische gronden, waarbij de bewijslast niet eenzijdig bij de aanvrager wordt neergelegd en een meer realistische en menselijke eis wordt gesteld aan de te leveren bewijsstukken.

Erkenning knelpunten, praktijk weerbarstig

De vorige staatsecretaris heeft maart 2021 in een brief een reactie gegeven op de petitie “Bewijslast onmogelijk” en sindsdien hebben er een aantal gesprekken plaatsgevonden op ambtelijk niveau met de Directie Migratiebeleid, IND en BMA. Dit heeft vooralsnog niet geleid tot aanpassing van beleid of uitvoering. Men onderkent de knelpunten van de huidige praktijk, maar in de uitvoering en rechterlijke toetsing tellen alleen de procedure en regels. De redelijkheid van wat verwacht kan worden van aanvragers bij het leveren van bewijsmateriaal en de menselijke maat, lijken hier echter geen ruimte te kunnen krijgen. Parallellen met andere beleidsterreinen zoals de toeslagenaffaire en de afwikkelingen van de aardbevingsproblematiek, lijken van toepassing.

Levensbelang

Aanvragers van verblijf op medische grond slagen er nu vaak niet in om het sluitende bewijs te leveren dat de noodzakelijke zorg (levensreddende hiv-remmers en zorg) niet toegankelijk is voor hen in het land van herkomst. Terwijl ze dat wel zeer aannemelijk hebben gemaakt en hun mogelijkheden om nog meer aanvullend bewijs te leveren, zijn uitgeput. Zij lopen vervolgens het risico teruggestuurd te worden naar een land waar de essentiële hiv-zorg niet toegankelijk is. Juist voor mensen met hiv is continuïteit van zorg en medicatie essentieel. Bij onderbreking van de behandeling kan resistentie ontstaan en uiteindelijk een levensbedreigende situatie.

Nieuwe koers nodig

Het nieuwe kabinet heeft aangegeven een nieuwe start te maken met een meer menselijk gezicht. Laat de staatssecretaris J en V dit stokje oppakken en een andere werkwijze mogelijk maken bij de afhandeling van verzoeken voor verblijf op medische gronden. Leg de bewijslast niet eenzijdig bij de aanvrager neer en stel realistische en menselijke voorwaarden aan de aan te leveren bewijsstukken.