vertellen

Vertellen dat je hiv hebt, blijft een bijzondere afweging. De angst voor afwijzing speelt hierin een grote rol. Het is  mogelijk dat je geconfronteerd wordt met slechte reacties, vooroordelen en discriminatie. Niet voor niets spreekt men over een 'stigma'. Een afwijzing vanwege je infectie kan ook als een afwijzing van jouw levensstijl aanvoelen, kortom als een niet aanvaarden van jouw 'zijn'. Soms draait het ook rond een dieperliggende angst voor hiv-infectie, of de ziekte die ze kan veroorzaken. Gelukkig reageren ook heel wat mensen begrijpend en ondersteunend. Vaak willen de mensen met wie je intiem bent je steunen en je gevoelens en ervaringen met je delen.

Rechten
De keuze ligt echter altijd bij jou of je het vertelt, aan wie je dat doet en wanneer. Hoewel je in sommige situaties een morele verplichting kunt voelen, ben je het in principe niet verplicht om iemand op de hoogte te brengen. Professionele hulpverleners hebben een beroepsgeheim. Vanaf 16 jaar heb je tevens een 'zelfstandig recht op informatie'. Het beroepsgeheim van hulpverleners geldt dan ook tegenover je ouders. Met hen kan je dus veilig over je diagnose spreken.

Tips voor het vertellen
Voor je je diagnose aan iemand meedeelt, neem je best even de tijd om een aantal zaken af te wegen:

• Kies een rustig moment en een kalme plaats waar jullie je op je gemak voelen. Zo zul je het gevoel hebben het gesprek in de hand te kunnen houden en zal je gesprekspartner rustiger kunnen reageren op het  nieuws.
• Bedenk waarom je iemand op de hoogtewilt brengen en wie dan de meest voor de hand liggende of gewenste persoon is om een gesprek mee te beginnen. Vooral op het gebied van werk, school, … is dit belangrijk.
• Vraag je af of je gesprekspartner een steun kan zijn voor jou. Verwacht je eerder dat jij hem of haar zult moeten steunen? Ook voor je vriend of vriendin kan jouw diagnose namelijk een grote klap zijn.
• Overweeg of deze persoon een geheim kan bewaren.
• Probeer ook te voorzien hoe hij of zij zal reageren op je verhaal. Is de te verwachten reactie afwijzend, ga dan na of het nodig is dat deze persoon op de hoogte is van jouw hiv-status.
• Hou er rekening mee dat beide partijen trouwens met angsten zitten. Jij als verteller dat de ander je misschien verlaat, de ontvanger dat hij of zij jou kan verliezen vanwege hiv.

Direct nadat ik in het ziekenhuis had gehoord dat ik hiv heb, heb ik die dag vrij genomen van werk en iedereen ingelicht via de sms en gebeld voor een afspraak. Iedereen reageerde verbaasd. Mijn broer was superboos en heeft me ook uitgescholden in deze geschrokken reactie. Er is daarna lang niet over gesproken. Ruim een jaar later vroeg mijn broer mij meer informatie over hiv en medicatie. Hij is mee geweest naar een afspraak met de internist en consulent, waar ik hoorde dat hij zich schuldig heeft gevoeld vanwege mijn hiv, omdat hij zijn broertje niet heeft kunnen beschermen. Ook mijn ex-vriend wilde me niet meer zien of spreken. Maar NIEMAND heeft me laten vallen want ook mijn ex is terug gekomen van zijn reactie. Ik kan zeggen dat ik het allemaal vrij nuchter opneem en leef mijn leven niet anders dan voordat ik wist dat ik hiv heb. Iedereen doet dat op zijn manier maar hoe je het ook doet je moet je er goed bij voelen!!! Cliff

Mijn vrienden en vriendinnen hebben het goed opgevangen. Ze waren wel geschrokken natuurlijk, want ze geven om me. Ze hadden heel veel vragen aan me zoals: hoe is dat gebeurd of weet je van wie dat afkomt en hoe gaat het nu met je en nog een heleboel vragen. Plus nog een hoop uitleg wat hiv inhoudt aan hen omdat sommige weinig ervan weten.

De een denkt: je kan oud worden ermee, terwijl een ander meteen denkt: ‘je gaat binnenkort dood’. Zoals bij mijn beste vriendin (toentertijd), die helemaal instortte en dat had ik niet verwacht. Ik heb maar gezegd dat er een fout is gemaakt en dat ik het niet heb. Ik had niet de energie om én voor mij én ook voor haar sterk te zijn op dat moment. Tijdens mijn burn-out heeft ze wel wat moeten incasseren van mij. Daardoor is het contact verbroken. Ik heb er voor gekozen om het zo te laten, want uitleggen waar mijn burn-out vandaan kwam zouden we beide niets mee opschieten.

Selecteren
Toen ik me afvroeg wie ik het wel en niet vertel, kwam dat voor mij erop neer wie nu mijn echte vrienden zijn en met wie ik simpelweg alleen bevriend ben. Ik moest een selectie maken. En dan mezelf afvragen is het wel zo belangrijk dat zij het weten? Wat schieten zij en ik ermee op? Aangezien ik een burn-out heb gehad, heb ik mijn vrienden uitgelegd wat er speelde. Ook aan mijn werkgever heb ik het verteld. Let wel, ik zou de meesten niet aanraden om hen werkgever dit te vertellen. Mijn werkgever heeft me goed opgevangen en me de ruimte gegeven, zoals ik ook had verwacht.

Mijn moeder
Het moeilijkste was het om het aan mijn moeder te vertellen (mijn vader is uit beeld). Ik had verwacht dat ze helemaal zou instorten, maar ze nam de info goed op. Ze was alleen kwaad dat ik het twee jaar al voor haar had verzwegen. Ik zei ook tegen haar dat ik het eigenlijk nooit aan haar wilde vertellen en dat kwetste haar. Ze zei: dus je wou me helemaal niet de gelegenheid geven om me voor te bereiden voor als het zo ver is. Waarop ik antwoordde: jij gaat eerder dood dan ik.

Wanneer je te horen gekregen hebt dat je hiv-positief bent, kan dit  je opleiding en werk drastisch beïnvloeden. Misschien kun je je er moeilijker door concentreren, vallen resultaten daardoor wat tegen of wordt studeren gewoonweg even onbelangrijk.

Niet verplicht
Je vraagt je af wat de gevolgen van je hiv zullen zijn voor je verdere opleiding en werkvooruitzichten. Wellicht twijfel je of je je werkgever nu wel of niet op de hoogte moet brengen. Maar besef altijd dat gegevens over je hiv-status behoren tot je persoonlijke levenssfeer. Officieel ben je nooit verplicht om aan iemand te melden dat je hiv-positief bent. Jezelf goed informeren over rechten, plichten en mogelijkheden rondom je opleiding en je werk kunnen je helpen de juiste beslissingen te nemen.

Je mag nooit vanwege je hiv-status ontslagen worden. Hiv mag dan wel geen reden zijn voor ontslag, maar een andere reden blijkt toch vaak snel verzonnen. Soms gebeurt ontslag onder de noemer van reorganisatie, besparingen, slechte prestaties ... Achteraf is het soms heel moeilijk om aan te tonen dat je toch ontslagen bent vanwege je hiv-status. Zorg er daarom altijd voor dat je bijvoorbeeld jaarlijks een functioneringsgesprek houdt met je leidinggevende en dat je hiervan een schriftelijk verslag krijgt. Hiermee kun je later altijd aantonen hoe je werkzaamheden in het verleden werden gewaardeerd.

Gegevens over je hiv- status zijn privé. Officieel ben je niet verplicht om aan je werkgever te melden dat je hiv-positief bent. Ga bij jezelf na wat je motivatie is om je werkgever op de hoogte te brengen van je status en wat de voor- en nadelen zijn van het wel of niet vertellen. Laat je hierover goed informeren.

Bedrijfsarts
Als je toch overweegt iemand binnen jouw werkomgeving op de hoogte te brengen dan is mogelijk de bedrijfsarts de meest aangewezen persoon. Hij heeft als arts zijn medisch beroepsgeheim en zwijgplicht, ook naar je werkgever toe. Als je echter beslist om je werkgever of collega's in vertrouwen te nemen, weeg dan op voorhand af hoe je dit zal doen, wanneer, waar en aan wie. Probeer echter vooral in te schatten hoe de reacties zullen zijn en wat de mogelijke meerwaarde zou zijn. Bedenk dat het helaas nog steeds mogelijk is dat je geconfronteerd wordt met onbegrip en onwil. Soms is het beter om voorlopig niets te vertellen. De keuze wel of niet vertellen is het gemakkelijkst als je geen klachten hebt. Als je op je werk medicijnen moet slikken is die beslissing weer iets ingewikkelder. Nog lastiger wordt het als je wel klachten hebt, je regelmatig ziek meldt en je bijvoorbeeld de werkuren zou willen aanpassen aan je gezondheid. De bedrijfsarts is dan de meest aangewezen persoon om mee te overleggen. Maar wat je ook doet, de beslissing is volledig aan jou!

Aanpassen slikschema
Misschien is het soms ook niet zo handig om op het werk je medicatie te nemen. In dat geval, kan je altijd met je arts bekijken of de uren van jouw slikschema niet veranderd kunnen worden.

Ik wilde mijn werkgever niet meteen op de hoogte stellen van mijn hiv-status. Toen ik echter steeds vaker ziek begon te worden en  minder uren wilde gaan werken, koos ik ervoor om open kaart met hem te spelen. Zijn reactie was gelukkig heel positief. Ik was bang om aan de deur gezet te worden, maar hij vertoonde veel begrip en zocht samen met mij naar een haalbaar werkschema. Daar was ik heel dankbaar voor.