Vandaag heeft Stichting Hiv Monitoring de jaarcijfers van 2019 bekend gemaakt. Stichting Hiv Monitoring houdt bij hoe Nederland ervoor staat met hiv. In Nederland zijn er in 2019 minder hiv-diagnoses, zijn we dichtbij de 95-95-95-doelen, maar komen nog steeds mensen laat in zorg. De Hiv Vereniging bespreekt hier enkele belangrijke resultaten.
Minder nieuwe diagnoses
Het aantal nieuwe hiv-diagnoses is in 2019 is gedaald naar 580. Dit is een daling ten opzichte van 2018, toen waren er 664 nieuwe diagnoses. Het aantal nieuwe diagnoses in 2019 is een forse daling ten opzicht van 2015 toen er nog 890 diagnoses werden gesteld. In 2015 is het doel gesteld zeven jaar later (in 2022) tenminste de helft minder hiv-diagnoses te hebben per jaar. In 2022 zouden het dus maximaal 445 nieuwe diagnoses zijn, en dit lijkt een haalbaar doel.
De manier van overdracht van hiv bij de nieuwe diagnoses was in 61% van de gevallen homoseksueel contact, in 28% van de gevallen heteroseksueel contact en in 11% van de gevallen was de transmissieroute onbekend of niet via seks.
Ongeveer 45% van alle nieuwe diagnoses in 2019 betrof mensen die buiten Nederland waren geboren. Van de mensen met een nieuwe diagnose was 10% jonger dan 25 en een kwart was 50 jaar of ouder.
Minder nieuwe infecties
Bij de nieuwe diagnoses zijn mensen die een nieuwe hiv-infectie hebben (die de hiv-infectie recent hebben opgelopen), maar ook mensen die al langer hiv hebben zonder dat ze dit wisten, en die in 2019 pas getest werden. Er kan een schatting gemaakt worden van het aantal nieuwe infecties per jaar.
Het WHO en UNAIDS doel is dat tussen 2010 en 2020 het aantal nieuwe infecties met minimaal 75% afneemt. Nieuwe hiv-infecties in Nederland zijn naar schatting met 72% gedaald: van 960 in 2010 naar 270 in 2019. Bij MSM gaat het in diezelfde periode om een daling van 76%: van 690 naar 160. Het is niet zeker waar de daling in het aantal nieuwe infecties door veroorzaakt is, maar zowel PrEP als n=n hebben een grote rol in het voorkomen van nieuwe hiv-infecties.
Mensen met hiv in Nederland
Stichting Hiv Monitoring schat dat er eind 2019 in Nederland 23.700 mensen met hiv waren. Hiervan wisten 21.969 mensen dat ze hiv hadden. Er waren naar schatting 1.730 mensen met hiv nog niet gediagnosticeerd, dit betekent dat ze niet weten dat ze hiv hebben. Het is belangrijk dat mensen hun hiv-status kennen, zodat ze de juiste zorg kunnen ontvangen en gezond blijven.
Er waren 20.612 mensen met hiv in zorg in 2019. Dit zijn 16.810 mannen en 3.802 vrouwen. 52% van de mensen in zorg is 50 jaar of ouder (55% van de mannen en 40% van de vrouwen). Ongeveer een vijfde is 60 jaar of ouder. Er waren 185 kinderen (0-18 jaar) met hiv in zorg.
Naar schatting woont 43% van de mensen met hiv in één van de vier grote steden (Amsterdam, Den Haag, Rotterdam of Utrecht). Meer dan de helft van de mensen met hiv in Nederland woont dus niet in één van de vier grote steden.
95-95-95 doelstelling
In het Nationaal Actieplan wordt het 95-95-95 doel genoemd: dit is het doel dat in 2022 minstens 95% van de mensen met hiv hun status kent, dat minstens 95% van de mensen die hun status kennen medicatie slikt, en dat minstens 95% van de mensen die medicatie slikt een onmeetbaar virus heeft.
Van de mensen met hiv in Nederland had in 2019 naar schatting 93% procent zich laten testen en was dus op de hoogte van hun hiv-status. Van de mensen die weten dat ze hiv hebben wordt 93% behandeld met hiv-medicatie. Bij de mensen die hiv-medicatie slikken heeft 96% een onmeetbaar virus.
Het 95-95-95 doel lijkt dus haalbaar. Nederland zit momenteel op 93-93-96. Wanneer er alleen naar de mannen die seks hebben met mannen (MSM) wordt gekeken, zit Nederland op 95-95-97.
Late diagnoses en aids
De gemiddelde tijd tussen het oplopen van hiv en de diagnose wordt in 2019 geschat op 2,6 jaar. Van de mensen die in 2019 een hiv-diagnose kregen, werd 48% laat gediagnosticeerd, dat betekent dat iemand al een lage afweer (minder dan 350 CD4-cellen) of aids heeft. In totaal kregen 39% van de MSM een late diagnose, 66% van de heteroseksuele mannen, en 58% van de vrouwen.
In het Nationaal Actieplan wordt gesteld dat in 2022 niemand in Nederland meer aan aids mag overlijden. In 2019 overleden er toch nog 18 mensen aan aids. Dit waren vrijwel allemaal mensen die zonder het te weten al jaren hiv hadden, en voor wie behandeling te laat kwam. Wanneer deze mensen tijdig waren getest en behandeld waren ze zeer waarschijnlijk niet overleden aan aids.
Reactie stichting Hiv Monitoring
Professor Peter Reiss, directeur van SHM: “Deze nieuwste gegevens maken me optimistisch dat het overal in Nederland mogelijk moet zijn de laatste stappen te zetten naar een land waar niemand meer hiv krijgt en ook niemand meer aan aids overlijdt. Om dit ultieme doel te bereiken moeten we nu nog preciezer te werk gaan. Dat betekent de juiste personen op tijd op de juiste plek en het juiste moment testen en hen daarmee op tijd toegang geven tot de juiste hiv-preventie en zorg. Dat is niet eenvoudig maar zeker mogelijk en de gegevens uit alle regio’s van Nederland die we blijven verzamelen kunnen daarbij uitstekend helpen."
Reactie Hiv Vereniging
Pieter Brokx, directeur van de Hiv Vereniging: “Naast de positieve ontwikkeling van de daling van het aantal nieuwe diagnoses maak ik me zorgen over het grote aantal mensen dat laat in zorg komt. Er is meer aandacht nodig voor het testen van mensen die niet tot de stereotype groepen behoren. Ook hebben niet alle mensen dezelfde en voldoende toegang tot zorg en medicatie. Te veel mensen met hiv ervaren nog stigma en dat heeft een groot effect op hun kwaliteit van leven. De komende jaren zullen we flink meer aandacht aan deze onderwerpen moeten besteden, zodat de hiv-epidemie niet alleen uit preventie-oogpunt voorbij is, maar ook de ziektelast voor mensen met hiv verminderd is”.
Verder lezen?
Het rapport met data uit 2019 vind je op de website. Hier vind je een Nederlandstalige factsheet.
Bron:
- van Sighem A.I., Wit F.W.N.M., Boyd A., Smit C., Matser A., Reiss P. Monitoring Report 2019. Human Immunodeficiency Virus (HIV) Infection in the Netherlands. Amsterdam: Stichting HIV Monitoring, 2020. Available online at www.hiv-monitoring.nl
Vraag via Whatsapp 
