Vertellen of niet

Voor alle duidelijkheid, je bent niet verplicht om iemand te vertellen dat je hiv hebt. Ook niet op je school, de crèche, je werk of aan je huisarts, sekspartner, specialist en bedrijfsarts. Het kan natuurlijk voor jezelf wel goed zijn om het je arts te vertellen, omdat hiv een rol kan spelen bij eventuele klachten.

In het kort

Je bent niemand verplicht te vertellen dat je hiv hebt.
Je kunt hiv niet overdragen in dagelijks contact.
Als het virus onderdrukt is kun je hiv ook niet overdragen tijdens seks.
Er zijn verschillende redenen om wel of niet te vertellen dat je hiv hebt.

Alle artsen (dus ook bedrijfsartsen) hebben beroepsgeheim en mogen niet zonder jouw toestemming aan anderen vertellen dat je hiv hebt. Als je hiv-remmers gebruikt en medicijnen krijgt voorgeschreven van een andere arts, is het aan te raden om deze arts te informeren, omdat er wisselwerkingen kunnen zijn tussen hiv-remmers en andere middelen. Als je dit per se niet wilt: je apotheek checkt deze wisselwerkingen ook.

Vertellen over hiv is heel persoonlijk

Het lastigste van leven met hiv is voor velen niet zozeer de aandoening zelf of de behandeling, maar vooral de reacties van anderen. Je weet van tevoren niet hoe iemand zal reageren. Vertellen over het hebben van hiv is iets persoonlijks. Goede en ondersteunende reacties zijn prettig. Maar bang zijn voor negatieve reacties is niet vreemd. Een steun in de rug: als het virus eenmaal onderdrukt is kun je hiv niet meer overdragen.

Iedereen gaat er anders mee om. Uit onderzoek van de Hiv Vereniging blijkt dat vier op de tien mensen met hiv het hebben verteld aan alle familieleden en een op de zeven juist aan geen enkel familielid. Een derde heeft het aan alle vrienden verteld en een op de tien aan geen enkele vriend. Op het werk zijn mensen minder open over hiv: de helft heeft het aan geen enkele collega verteld.

Mark: “Je kunt zoiets niet in je eentje verwerken. Ik wilde het met een paar mensen delen die ik voor honderd procent kon vertrouwen.”

Vertellen of niet?

Bij veel mensen met hiv gaat het heel geleidelijk: vaak vertellen mensen het in de loop van de tijd aan wat meer mensen. Maar het komt ook voor dat iemand er eerst heel open over is en het bij een nieuwe baan niet meer nodig vindt om het te vertellen. Om je voor te bereiden kun je de quiz invullen.

Hoe denk jij over het vertellen van je hiv-status?

Doe de vraag-antwoord quiz

jouw eigen afweging

Bedenk voor jezelf waarom je het wel of niet wilt vertellen. Wat is voor jou de meerwaarde. Wie vertel je over je hiv-status? En wanneer vertel je het dan? Dat kan per situatie verschillend zijn. Realiseer je wel: als je het eenmaal verteld hebt kun je het niet meer terugdraaien. En je hebt geen garantie dat niemand het doorvertelt.

waarom wel vertellen

Er zijn verschillende redenen en overwegingen te bedenken waarom je wilt vertellen over je hiv-status:

Je wil dat iemand weet wat er aan de hand is omdat hiv regelmatig een belangrijke rol speelt in je leven.
Je wil niet met een geheim leven en eerlijk kunnen zijn over wat je gebeurt en bezighoudt.
Je hebt behoefte aan steun van vrienden.
Je denkt dat anderen je beter kunnen begrijpen als ze weten dat je hiv hebt.
Je merkt dat je ook op andere terreinen meer gesloten wordt, omdat je niet vertelt dat je hiv hebt.
Je wil in het bijzijn van anderen je hiv-medicatie in kunnen nemen.
Je wil geen smoezen moeten verzinnen over medicatie of ziekenhuisbezoek.
Je vindt openheid over hiv belangrijk, wil mensen informeren en wil zorgen dat vooroordelen over hiv verdwijnen.
Bij bepaalde banen kan ervaringsdeskundigheid rondom hiv of een chronische aandoening wellicht juist een voordeel zijn.
Er is voldoende vertrouwen en veiligheid bij collega’s en leidinggevenden

waarom niet vertellen

Er zijn verschillende redenen en overwegingen te bedenken waarom je niet wilt vertellen over je hiv-status:

Je wilt geen stempel opgedrukt krijgen en bent bang voor de reacties van anderen.
Of je wilt er geen last van hebben: een werkgever biedt je geen baan aan; een date haakt af.
Je staat (nog) niet stevig genoeg in je schoenen. Als je met zelfvertrouwen kunt vertellen dat je hiv hebt, krijg je misschien minder snel negatieve reacties. En als je die toch krijgt, kun je ze beter aan.
Je wilt niet dat mensen anders naar je gaan kijken of zich anders tegenover je gaan gedragen.
Je hebt een negatieve ervaring gehad en wilt dat niet nog eens.
Je hebt zelf weinig last van hiv en het speelt geen belangrijke rol in je leven. Je hebt niet de behoefte om het te delen. Hiv hebben maakt je niet anders.
Je wilt niet het gevoel hebben dat je anderen met jouw probleem opzadelt.
Je hebt geen zin om voor ‘hulpverlener’ te spelen. Als je over hiv vertelt aan iemand die er niet vertrouwd mee is, moet je vaak veel informatie geven en kan er veel loskomen.
Je vrijt beschermd, met een condoom of omdat je virus onderdrukt is. Of je al dan niet vertelt over hiv maakt niet uit.
Er is geen directe relatie tussen jouw gezondheid, functioneren en je (nieuwe) baan

Vertellen aan je partner of sekspartner

Vertel je over je hiv of houd je het voor je? Wanneer vertel je het? Ieder gaat hier op zijn of haar eigen manier mee om. Er zijn geen pasklare antwoorden die voor iedereen goed werken. Het kan zijn dat het meer stress oplevert om het te vertellen dan om het voor je te houden. En die keuze kan over een jaar anders zijn.

Het kan heel moeilijk zijn om je partner te vertellen dat je hiv hebt. Je kan je huisarts of de hiv-consulent vragen om je hierbij te helpen. Hier lees je hoe je hiv een plek kan geven in je relatie en in je seksleven. Ook bij het daten kan het lastig zijn, je kan misschien niet inschatten hoe je date zal reageren. En het ideale moment bestaat niet. Als je bij een eerste afspraakje vertelt over je hiv, kan het gebeuren dat de ander afhaakt. Terwijl het misschien toch maar een eenmalig contact zou zijn. Aan de andere kant: als je het lang voor je uit schuift, wordt het steeds ingewikkelder om het te vertellen.

Het is aan jou om te beslissen hoe open of hoe eerlijk je wil zijn over je hiv-status bij sekspartners. Het is misschien goed om te weten dat je in Nederland juridisch gezien bij seksuele contacten nooit verplicht bent om te vertellen dat je hiv hebt (in veel andere landen ligt dat anders). Ook niet als bijvoorbeeld een condoom scheurt of als jullie onbeschermd contact hebben. De verantwoordelijkheid voor de risico’s van onbeschermde seks ligt altijd bij beide partners. Is je viral load onmeetbaar, dan kun je hiv niet overdragen. Lees meer hierover bij n=n: niet meetbaar = niet overdraagbaar. Je leest hier meer over het informeren van je sekspartners na je hiv-diagnose.

Vertellen op je werk

Het is een persoonlijke afweging of je wel of niet over je hiv-status vertelt op je werk. In ieder geval ben je niet verplicht iets te melden over je status. En als je het wel wilt, wat is dan de meerwaarde voor jezelf?

De keuze wel of niet vertellen is het gemakkelijkst als je geen klachten hebt. Lastiger wordt het als je wel klachten hebt, je regelmatig ziek meldt en je bijvoorbeeld de werkuren zou willen aanpassen aan je gezondheid. De bedrijfsarts is dan de meest aangewezen persoon om mee te overleggen. Hij heeft als arts zijn medisch beroepsgeheim en zwijgplicht, ook naar je werkgever toe. Maar wat je ook doet, de beslissing is volledig aan jou!

omgaan met medicijnen

Het innemen van medicijnen is voor de meeste mensen eenvoudig. Het is gemakkelijker geworden om medicatie in te nemen zonder dat anderen, collega’s bijvoorbeeld, het hoeven te zien. Dit hoeft dus geen reden te zijn om iets te vertellen over hiv. Je kunt met je arts bespreken welk moment van de dag voor jou het meest geschikt is.

nieuwsgierige werkgever

Het niet melden van je hiv-status kan later geen reden zijn om je te ontslaan. Volgens de wet mag er namelijk helemaal niet naar je gezondheid worden gevraagd. Als je werkgever of leidinggevende toch vraagt naar de reden van ziekmelding kun je reageren met een wedervraag: ’Waarom is uw vraag volgens u van belang? Als ik iets had dat van invloed zou zijn op mijn functioneren, zou ik het u vertellen, maar ik geloof niet dat mijn gezondheid daar iets mee te maken heeft’. Je komt dan voor jezelf op. Dat kan juist gezien worden als een goede vaardigheid.

tips

Als je van mening bent dat hiv of jouw gezondheid wel aan de orde moeten komen, is het goed er zelf over te beginnen. Houd het beknopt en stuur het gesprek zo snel mogelijk weer terug naar de functie en jouw kwaliteiten voor de functie. Zelf het heft in handen houden tijdens het gesprek is belangrijk. Het zal een sterke indruk maken. Formuleer het zo positief mogelijk. Benadruk ook je positieve kanten. Zeg bijvoorbeeld dat je je grenzen goed hebt leren kennen of dat je relevante ervaring hebt.

hygiëne protocollen

Bij dagelijks sociaal contact wordt hiv niet overgedragen. Op de werkvloer is dat niet anders. Je kunt dus rustig handen schudden, computers, gereedschap en andere gebruiksvoorwerpen delen. Als er een hoger risico is op bedrijfsongevallen, is er een arbo- en/of hygiëne protocol waar men zich moet houden. Zo'n protocol beschermt tegen de overdracht van allerlei aandoeningen of infecties, dus veel meer dan alleen hiv. Het geldt ook voor iedereen op het werk. Dus als iemand iets onder de leden heeft en dat zelf nog niet weet, kan hij dit niet overdragen aan anderen. Per bedrijfstak kan zo'n protocol verschillen. In de horeca gelden bijvoorbeeld andere voorschriften dan in de zorg.

Lees in de serie ‘Positief contact op de werkvloer’ meer over werken met hiv.

Vertellen op school of opleiding

Je hoeft het op school niet te vertellen als je hiv hebt. Hiv is niet overdraagbaar in dagelijks contact, ook niet bij stoeien, samen spelen of kopjes delen. Maar als hiv er bijvoorbeeld voor zorgt dat je niet lekker in je vel zit, kan het belangrijk zijn dit op school te vertellen. Meestal is er een vertrouwenspersoon bij wie je je verhaal kwijt kan.

Als je het fijn vindt dat mensen het weten kun je het aan een paar klasgenoten of misschien aan de klas vertellen. Het is belangrijk dat je doet waar je je goed bij voelt.
Lees in de serie ‘Positief contact op de opvang en school’ meer over naar school gaan of studeren met hiv.

Vertellen in de zorg

Alle artsen (dus ook bedrijfsartsen) hebben beroepsgeheim en mogen niet zonder jouw toestemming aan anderen vertellen dat je hiv hebt. Je bent het zelf ook niet verplicht om te vertellen dat je hiv hebt. Soms kan dit wel tot betere zorg leiden. Een tandarts zal bijvoorbeeld je gebit misschien beter in de gaten houden.

Als je hiv-remmers gebruikt en medicijnen krijgt voorgeschreven van een andere arts, is het aan te raden om deze arts te informeren, omdat er wisselwerkingen kunnen zijn tussen hiv-remmers en andere middelen. Wil je het niet melden aan deze arts, zorg er dan voor dat je apotheker de medicatie checkt op wisselwerkingen. Lees in de serie ‘Positief contact in de zorg’ meer over gebruik maken van zorg met hiv.

Deel