Overstappen

Je wil dat je hiv-medicatie goed werkt. Dat deze het virus onderdrukt; je geen of weinig last hebt van bijwerkingen en de medicatie makkelijk is in het dagelijks gebruik. Veel mensen met hiv die met hiv-medicatie zijn begonnen, veranderen die medicatie op een gegeven moment.

In het kort:

• Er zijn verschillende redenen om over te stappen van hiv-medicatie
• Kies een handig moment om over te stappen
• Na de overstap vindt er extra controle plaats
• Na een overstap kun je last hebben van tijdelijke bijwerkingen die weer verdwijnen

Wanneer overstappen?

Er zijn tegenwoordig heel veel soorten hiv-medicatie beschikbaar. Hier lees je meer over de soorten medicatie. Voor een overstap kunnen verschillende redenen zijn:

• De medicatie heeft een slikschema of voedselvoorschriften die niet goed bij je pasten. Door een kleine verandering kan je dan vaak praktischere medicatie gebruiken.
• De medicatie geeft bijwerkingen. Ook dan is vervanging van één of meer pillen mogelijk om een behandeling te vinden die minder bijwerkingen geeft.
• Je bloedspiegel (hoeveelheid medicatie in het bloed) is te laag of hiv ontwikkelt resistentie tegen één of meerdere soorten hiv-medicatie. Resistentie betekent dat de hiv-medicijnen niet meer goed werken. De viral load (het virus-gehalte in het bloed) stijgt dan weer. Meestal is dan een goede, andere combinatie van hiv-medicatie beschikbaar.
• Je bent zwanger of je wilt zwanger worden. Niet van alle hiv-medicatie staat vast dat deze veilig is voor de baby.
• Je gaat andere medicijnen of middelen gebruiken, die niet goed samengaan met jouw hiv-medicatie. Dat kunnen medicijnen op recept zijn of middelen zonder recept, zoals tegen hooikoorts, alternatieve middelen zoals Sint-Janskruid of partydrugs zoals XTC.
• Een andere hiv-medicatie lijkt je prettiger, bijvoorbeeld omdat je er niet bij hoeft te eten of omdat je minder pillen hoeft te slikken.

Oorzaak achterhalen

Als duidelijk is dat de behandeling niet optimaal werkt, is het belangrijk dat je met je arts de oorzaken probeert te achterhalen. Samen kunnen jullie dan bekijken wat het beste vervolg is. Verandering van hiv-medicatie is vaak mogelijk.

Het kan zijn dat je eigenlijk geen keuze hebt en dat je wel moet overstappen op andere medicatie, bijvoorbeeld doordat de huidige hiv-remmers niet goed werken, vanwege allergische reacties of andere bijwerkingen. Maar ook als je wel de keuze hebt, moet je met de behandelaar bespreken wat de voordelen van nieuwe medicatie zijn, welke bijwerkingen er mogelijk aan vast zitten en wat de voedselvoorschriften zijn.

Op welke dag stap je over?

Ook is het verstandig stil te staan bij het moment om over te stappen. In de eerste weken is er een groter risico op bijwerkingen. Dat kan vervelend zijn als je bijvoorbeeld net op vakantie gaat of als je een drukke periode op je werk hebt. Ook kan je rekening houden met het eerst opmaken van de voorraad oude pillen.

Het kan zijn dat je de tijd waarop je de pillen inneemt wilt veranderen, bijvoorbeeld omdat er met de nieuwe combinatie geen eetvoorschriften meer zijn. Of omdat je de pillen kort voor het slapen wilt nemen, zodat je minder last van bijwerkingen hebt. De overstap kan je de mogelijkheid geven om een beter tijdstip te kiezen. Als je overstapt van twee keer slikken per dag naar één keer, kan je met de hiv-consulent bespreken wanneer je de laatste oude pillen inneemt, en wanneer precies je de nieuwe voor de eerste keer inneemt.

Ken je de mogelijke bijwerkingen?

Het is van belang dat je weet op welke bijwerkingen je alert moet zijn. Meld die bijwerkingen altijd aan je internist. Laat je vooraf goed informeren en lees de bijsluiter van de hiv-remmers. Schrik niet van alle daar opgesomde bijwerkingen, want ze komen vaker niet dan wel voor, en zeker nooit allemaal tegelijk. Je hoeft echt niet de hele tijd met hiv bezig te zijn, maar het is goed dat je op de hoogte bent van de meest voorkomende bijwerkingen.

Veel bijwerkingen verdwijnen een paar weken na de start van de hiv-medicatie. Geef jezelf minstens een maand om goed te ervaren hoe dat bij jou zit. Loop vooral niet te lang rond met vragen of klachten, maar bel gerust met de hiv-consulent als je denkt dat je een bijwerking hebt. Juist bij de overstap is een goede begeleiding belangrijk.

Tijdig medicijnen bij apotheek ophalen

Sommige apotheken hebben alle gangbare hiv-remmers op voorraad, maar niet alle apotheken. Houd er dus rekening mee dat je de nieuwe pillen tijdig bij de apotheek afhaalt en niet pas op het moment dat je ze wilt gaan gebruiken. Veel apotheken bestellen hiv-remmers pas als iemand met een recept komt.

Extra bloedcontrole

Extra bloedonderzoek en een extra consult zijn nodig om te controleren hoe de overstap gaat. Was je viral load (= de hoeveelheid virus in het bloed) ondetecteerbaar, dus zo laag dat het niet meer te meten is? Dan zal dat waarschijnlijk na deze eerste controle ook zo zijn. Meestal controleert de arts ook de bloedspiegel van de nieuwe medicijnen. Daarbij gaat het om het controleren of er voldoende hiv-remmers in je bloed aanwezig zijn.

Als de bloedspiegel te laag is, hebben de medicijnen onvoldoende effect. Dan kan de arts besluiten de dosis te verhogen. Is de bloedspiegel te hoog, dan loop je het risico op bijwerkingen. Bloedspiegelbepalingen zijn dus belangrijk voor een behandeling op maat. Je kunt bij het extra controlebezoek met de hiv-behandelaar of hiv-consulent bespreken of en hoe de nieuwe medicatie bevalt. Als je gezondheid na een tijd weer stabiel is, kom je net zo vaak als je gewend was op controle in het ziekenhuis.

Met iemand praten over overstappen?

Of het nu gaat om overstappen, bijwerkingen van medicijnen en wat je ertegen kan doen, of met andere zaken – je kunt hulp en deskundig advies krijgen als je erom vraagt. Of als je het even niet meer weet. Dan kan je altijd bijpraten met je hiv-behandelaar of de hiv-consulent. Je kunt ook bellen met het Servicepunt van de Hiv Vereniging: 020 - 689 25 77, elke ma, di en do van 14.00 – 22.00 uur.