Momenteel vindt de Conference on Retroviruses and Opportunistic Infections (CROI 2022) plaats. De Hiv Vereniging deelt het belangrijkste nieuws. In deze blog vertellen we meer over het nieuws dat er voor het eerst waarschijnlijk een vrouw met hiv is genezen door een stamceltransplantatie.
Naast de ‘Berlin Patient’ (Timothy Brown), de ‘London Patient’ (Adam Castillejo) en de ‘Düsseldorf Patient’ (Marc) is er nu ook de ‘New York Patient’. In tegenstelling tot de eerste drie personen die genezen zijn van hiv, is de ‘New York Patient’ een vrouw. Een ander verschil is dat zij geen beenmergtransplantatie heeft ondergaan maar een stamceltransplantatie met navelstrengbloed.
Genezing van de ‘New York Patient’
De ‘New York Patient’ is mogelijk de vierde persoon die genezen is van hiv na een uitgebreide behandeling. De vrouw wil anoniem blijven en is van middelbare leeftijd. In juni 2013 kreeg ze haar hiv-diagnose. Door hiv-medicatie was het virus goed onderdrukt, maar in maart 2017 kreeg ze acute myeloïde leukemie (bloedkanker).
De ‘New York Patient’ kreeg als behandeling voor deze bloedkanker bestraling, chemotherapie en een stamceltransplantatie met navelstrengbloed. Dit navelstrengbloed wordt gedoneerd door moeders na de geboorte van hun kind. In navelstrengbloed zitten bloedvormende stamcellen. De stamcellen in navelstrengbloed zijn de basis om cellen voor ons bloed en afweersysteem te vormen. De stamcellen uit navelstrengbloed kunnen gebruikt worden voor stamceltransplantaties, bijvoorbeeld bij mensen met leukemie. Naast het navelstrengbloed kreeg ze ook een bloeddonatie van een familielid.
De vrouw is van gemengde afkomst, en hierdoor was het extra lastig om een passende stamceldonor voor haar te vinden. Een donatie met navelstrengbloed is in deze situatie eerder geschikt dan een donatie met stamcellen uit het beenmerg. Bij een donatie met navelstrengbloed kan er eerder een match worden gemaakt, omdat het daarbij minder erg is als iemand niet precies dezelfde weefseltypering heeft.
Navelstrengbloed met CCR5∆32-mutatie
Het lukte om navelstrengbloed te vinden dat goed aansloot bij de ‘New York Patient’, en waarvan de donor ook de CCR5∆32-mutatie had. Deze mutatie zorgt ervoor dat hiv de afweercellen niet in kan komen, en mensen met deze mutatie zijn dus immuun voor hiv. Ongeveer 1% van de mensen met een Noord-Europese achtergrond heeft deze mutatie. Vandaar dat het lastig is om een passende stamceldonor te vinden voor mensen met een andere afkomst dan uit Noord-Europa. Adam Castillejo had het geluk dat zijn vader van Spaanse en Nederlandse afkomst was, waardoor er voor hem ook een match kon worden gevonden.
De behandeling die aan de stamceltransplantatie vooraf gaat, is heel intensief. Voor de transplantatie krijgen mensen een voorbehandeling met chemotherapie en/of radiotherapie. Dit zorgt ervoor dat de kans groter is dat de transplantatie lukt. Ook de ‘New York Patient’ kreeg dus bestraling en chemotherapie voor de transplantatie. Hieronder zie je een video waarin stamceltransplantatie wordt uitgelegd.
De vrouw verliet zeventien dagen na de transplantatie het ziekenhuis. Ze had weinig bijwerkingen van de transplantatie. 37 maanden na de stamceltransplantatie stopte de vrouw met hiv-medicatie. Veertien maanden later werd er geen hiv meer aangetoond in haar bloed. Ook is de kanker niet teruggekomen.
De ‘New York Patient’ kreeg dus een ander soort stamceltransplantatie dan de drie mannen die al eerder genezen zijn verklaard. Maar net zoals de beenmergtransplantaties, is ook de transplantatie met navelstrengbloed niet geschikt voor alle mensen met hiv. Zowel de bestraling, chemotherapie als de stamceltransplantatie brengen risico’s met zich mee.
De onderzoekers weten nog niet hoe het kan dat het bloed uit de navelstreng zo goed lijkt te werken. Deze methode is vaker uitgevoerd, maar bij andere mensen heeft dit tot nu toe niet tot mogelijke genezing geleid. De CCR5∆32-mutatie lijkt wel een belangrijke rol te spelen.
Twee of drie mensen eerder genezen?
De ‘Berlin Patient’ en de ‘London Patient’ worden vaak in artikelen over hiv-genezing genoemd. De genezing van de ‘Düsseldorf Patient’ is nog niet officieel geclaimd door zijn behandelaren, en wordt dus ook vaak niet meegeteld wanneer er geschreven wordt over genezing van hiv. Zijn artsen en hijzelf zien hem echter wel als genezen. In dit artikel van het NRC lees je meer over de genezing van de ‘Düsseldorf Patient’.
Spontane genezing
Loreen Willenberg en de ‘Esperanza Patient’ zijn twee vrouwen die beiden spontaan zijn genezen van hiv, zonder stamceltransplantatie. Onderzoekers weten nog steeds niet hoe dit heeft kunnen gebeuren.
Bron: Hsu J et al. HIV-1 remission with CCR5∆32∆32 haplo-cord transplant in a U.S. women: IMPAACT P1107. Conference on Retroviruses and Opportunistic Infections, abstract 65LB, 2022.
Vraag via Whatsapp 
