Voor Wereld Aids Dag heeft interdisciplinaire kunstenaar en filosoof Bas van der Kruk een video gemaakt. De video is gebaseerd op verhalen van jonge mannen die leven met hiv. Bas is zelf hiv-positief en wilt met deze video meer aandacht vragen voor het stigma rondom hiv, maar ook de kracht van mensen met hiv. De Hiv Vereniging stelt 5 vragen aan Bas over zijn video.
Ha Bas, wat leuk dat we je wat vragen mogen stellen. Kun je kort iets vertellen over jezelf?
Natuurlijk! Ik ben een queer kunstenaar die werkt met dans, verf, geluid en tekst. Ook ben ik filosoof en werk ik als creatief adviseur voor de gemeente Rotterdam. Ik heb klassiek ballet en moderne dans gestudeerd en vervolgens nog een studie toegepaste ethiek. Ik probeer met mijn werk ervaringen te creëren. Verschillende thema’s houden me bezig: claiming queer space, mannelijk, vrouwelijk, genderrollen en –constructen, stigma, hiv, esthetiek, vrijheid, identiteit, collectivisme, individualisme en herinneringen.
In juli word ik 30. Ik ben opgegroeid in Lopik en woon nu in Rotterdam. Een van mijn lievelingsdingen is rollen over de vloer. Op het moment luister ik veel naar Sudan Archives en Mendelssohn. Mijn lievelingskleur is paars, maar als je het me vraagt zeg ik meestal blauw. Geen idee waarom.
Hoe ben je op het idee gekomen voor deze video?
In oktober werkte ik aan een project bij Pictura in Dordrecht. Dit project draaide om het claimen van een queer ruimte. Ik vind het belangrijk om met wat ik maak mensen aan het denken te zetten. Hiv is een thema wat vaker terugkomt in mijn kunst. Het is nu eenmaal onderdeel van wie ik ben. Ik realiseerde me dat 1 december heel dichtbij was en dat het dit jaar anders zou zijn, omdat er weinig georganiseerd kan worden wegens de coronamaatregelen. De vraag die toen bij me opkwam was: hoe kan ik, met mijn vaardigheden, een bijdrage leveren? Zo kwam ik op het idee om een video te maken. Ik wist ook meteen dat ik hiervoor verschillende hiv-positieve jongeren wilde interviewen. Het leek me namelijk mooi om meerdere verhalen te combineren. Een hiv-diagnose is een ‘life event’. Het is een ingrijpende gebeurtenis die de manier waarop je in het leven staat beïnvloed.
Waarom is het voor jou belangrijk je hiv-diagnose in je kunst te verwerken?
Dit komt denk ik voort uit mijn licht-activistische inborst, hahaha. Het is voor mij belangrijk om in mijn werk bepaalde ideeën te verwerken. Deze kunnen heel duidelijk zijn of juist minder sterk tot uiting komen. Het is zoeken naar een lijn waarbij er ruimte is voor interpretatie en daarnaast ook genoeg richting. Mijn eigen diagnose, toen ik 20 was, is voor mij belangrijk geweest in mijn verdere ontwikkeling. Misschien gaat het dus niet eens zo zeer om de diagnose zelf, maar om het proces erna.
De ontwikkeling die je doormaakt. Dat is dan ook meteen een universeler thema. Ieder mens maakt ingrijpende gebeurtenissen mee. Ik denk dat het mooi is als we hier begrip voor hebben en ook openlijk over kunnen praten. Het is zonde dat stigma en taboe hiv omringen, omdat het juist zo belangrijk is om hier open over te kunnen zijn. Het is een van de dingen die me maakt tot wie ik ben. Gelukkig is er nog veel meer en ook dat is belangrijk om te noemen.
Wat wil je met deze video bereiken?
Deze video geeft een stem aan mensen met hiv. Het geeft een eerlijke inkijk in hoe het is om de diagnose te krijgen en hoe verschillende personen hiermee omgaan. Ook al is de reactie anders, het is voor iedereen ingrijpend en de start van een proces. Wat ik belangrijk vind, is dat deze verschillende geluiden naar voren komen. Daarnaast is er iets gemeenschappelijks: er zit schoonheid in iets lelijks. Wat uit de verhalen naar voren komt, is dat de diagnose alle geïnterviewden uiteindelijk ook iets heeft gebracht.
Ik hoop ook dat deze stemmen binnenkort niet meer anoniem hoeven te blijven. Dat het geaccepteerd wordt om het over hiv te hebben. Dat het taboe wordt doorbroken. Een video kan de wereld natuurlijk niet veranderen, maar het zou fijn zijn als het een bijdrage kan leveren. Daarnaast vond ik het heel belangrijk om ook een vrouw in de video te hebben. Het ligt er niet mega dik bovenop, maar er bestaat nog steeds de misvatting dat hiv vooral heerst onder mannen die seks hebben met mannen. Ook vind ik het mooi dat niet iedereen die aan de video heeft gewerkt zelf hiv-positief is. Dat draagt denk ik bij aan het normaliseren van het gesprek over hiv en het doorbreken van taboes. De vraag: je zat in die video, heb je hiv? Opent het gesprek.
Misschien kan de video andere jonge mensen die net de diagnose hebben gekregen ook laten zien dat er groei zit in het proces. Als de video op de een of andere manier op kleine schaal bijdraagt aan een van de bovengenoemde dingen, dan ben ik een gelukkig mens.
Laatste vraag: wat wil je mensen met hiv meegeven?
Laten we hiv bespreekbaar maken. Laten we het ook zelf normaler gaan vinden om het erover te hebben. En laten we de schaamte, het zelf-stigma en de schuldgevoelens loslaten.
Bekijk hier de video van Bas:
Dit initiatief is onderdeel van het project HIV010, een samenwerkingsverband van verschillende organisaties en vrijwilligers. HIV010 heeft als doelstelling om in en rond Rotterdam de aandacht te blijven vestigen op de positie van mensen met hiv. HIV010 doet projecten rondom voorlichting, preventie en stigmabestrijding. Meer info over HIV 010 vind je hier.
Foto door Kick Smeets voor Atlas2020
Vraag via Whatsapp 
