IAS2019: Hiv-medicatie in de pijplijn

 De ontwikkeling van nieuwe hiv-medicatie staat niet stil. In 2018 en begin 2019 kwamen er weer vijf nieuwe pillen bij in Europa. Er zijn nu in totaal al 11 pillen waarvan één pil per dag de volledige hiv-medicatie is. Je leest hier meer over de huidige hiv-medicatie. Tijdens IAS2019 werd een update over onderzoek naar verschillende nieuwe middelen gegeven. Hieronder lees je over middelen die in fase II of III van onderzoek zijn.

Injectie met duotherapie

Ook tijdens IAS2019 werd nieuwe data over de injectie met rilpivirine/cabotegravir in plaats van pillen gedeeld. De studies ATLAS en FLAIR bevinden zich in fase III. Dit middel wordt gemaakt door ViiV en Janssen. In deze studies wordt de injectie elke vier of elke acht weken gegeven. In de studies bleven deelnemers hun huidige hiv-medicatie gebruiken, of switchten ze naar de injecties.

Er was in de ATLAS studie geen verschil in hoe de deelnemers hun hiv-behandeling ervaarden tot week 48. Na 48 weken bleek dat de deelnemers die de injectie kregen tevredener waren met hun hiv-behandeling dan degenen die niet naar de injectie waren geswitcht. Na 48 weken vond 90% van de deelnemers van de ATLAS studie die de injectie kregen de reactie van het lichaam op de injectie zeer of helemaal acceptabel. 86% vond de pijn zeer of helemaal acceptabel. Maar 1% van de deelnemers stopten met de injectie omdat ze het te pijnlijk vonden. 97% van de deelnemers van de ATLAS studie die naar de injectie geswitcht waren gaven aan dat ze voorkeur hadden voor langwerkende hiv-medicatie. 99% van de deelnemers van de FLAIR studie gaven aan dat ze liever de injecties kregen dan dat ze pillen slikten.

De resultaten van de injectie met rilpivirine/cabotegravir zijn al eerder gepresenteerd op CROI2019 en het 2018 Glasgow HIV Drug Therapy Congress. Ook lees je hier meer over het onderzoek naar de injectie. De injecties zijn naar verwachting in 2021 beschikbaar in Nederland.

Nieuwe entreeremmers

Fostemsavir (voorheen GSK3684934) is een CD4-attachment inhibitor die wordt onderzocht in de BRIGHTE studie. Het is een entreeremmer die bindt aan het gp120 dat op de envelop van hiv zit, zodat hiv niet kan hechten aan de CD4 cellen en zo niet de cel binnen kan komen. Fostemsavir is een ‘prodrug’, dit betekent dat het medicijn in het lichaam wordt omgezet tot een werkzame stof. Dit middel kan een uitkomst bieden voor mensen met een multiresistent virus. De studie naar dit middel bevindt zich in fase III. Dit middel wordt geproduceerd door ViiV. De resultaten zijn gepresenteerd tijdens onder andere de CROI 2019 en het 2018 Glasgow HIV Drug Therapy Congress. Tijdens IAS2019 werden de resultaten van week 96 gepresenteerd. Fostemsavir zorgde ervoor dat mensen met een multiresistent virus beter behandeld konden worden.

Leronlimab (voorheen PRO 140) is een CCR5 antagonist. Het middel is een ‘vermenselijkt monoclonaal antilichaam’ dat werkt als een entreeremmer. Dit middel heeft CCR5 op de afweercel als ‘target’ en voorkomt dus dat hiv de cel binnen kan komen. Dit middel kan een uitkomst bieden voor mensen met een multiresistent virus. De injectie moet wekelijks gegeven worden, en wordt onder de huid ingespoten. De studie naar dit middel bevindt zich in fase III. Je leest hier meer over leronlimab. Het middel wordt geproduceerd door CytoDyn.

UB-421is ook een CD4-attachment inhibitor die wordt geproduceerd door de Taiwanese farmaceut United BioPharma. De studie naar dit middel bevindt zich in fase II/III. UB-421 is een monoclonaal antilichaam, net als leronlimab. UB-421 bindt aan de CD4-receptor van de afweercel, zodat hiv de afweercel niet binnen kan komen. UB-421 is een middel dat elke week of elke twee weken kan worden gegeven als monotherapie. Na 8 en 16 weken werd er geen stijging van de viral load gevonden. Dit middel is in een kleine studie onderzocht, in januari 2020 begint een grotere studie. De eerste resultaten worden volgende maand verwacht.

Albuvirtide is een fusieremmer die wordt onderzocht in de TALENT studie. Albuvirtide bindt aan het gp41-eiwit dat op de envelop van hiv zit. Zo kan het virus geen afweercellen binnenkomen. De studie naar dit middel bevindt zich in fase II/III. Dit middel wordt geproduceerd door Frontier en is bedoeld voor mensen met een multiresistent virus. Dit middel is vorig jaar al goedgekeurd in China. De combinatie van wekelijks albuvirtide plus tweemaal daagse pillen met lopinavir/ritonavir is onderzocht als hiv-behandeling. In de Verenigde Staten wordt momenteel onderzocht of een combinatie van albuvirtide en een breed-neutraliserend antilichaam geschikt is als langwerkende hiv-medicatie.

Nieuwe NNRTI’s

Elsulfavirine (voorheen VM1500A) is ook een non-nucleoside reverse transcriptaseremmer (NNRTI). Dit middel wordt geproduceerd door Viriom. Het middel is al goedgekeurd in Rusland. Het middel wordt gegeven als injectie en het onderzoek is nu in fase II.

Nieuwe NRTI’s

GS-9131 is een nucleosideremmer die geproduceerd wordt door Gilead. Het middel is een prodrug, dit betekent dat het middel in het lichaam wordt omgezet in een werkzame stof. De studie bevindt zich nu in fase II, er zullen nog aanvullende fase II studies gedaan worden voor de resultaten bekend worden.

Nieuwe MI’s

GSK2838232 is een maturatieremmer (maturation inhibitor: MI). Cobicistat is nodig als booster. De studie naar dit middel bevindt zich in fase II. Het middel wordt geproduceerd door GSK.

Nieuwe klasse: de NRTTI’s

NNRTTI’s zijn een nieuwe klasse. NRTTI staat voor ‘nucleoside reverse transcriptase translocation inhibitor’. Het onderzoek naar islatravir (voorheen MK-8591) bevindt zich in fase II. Dit middel wordt geproduceerd door Merck. De resultaten na 24 weken gebruik werden gepresenteerd op IAS2019. Islatravir werd gecombineerd met doravirine en lamivudine. Na 24 weken switchten de deelnemers naar duotherapie van islatravir en doravirine. Het middel werd getest onder mensen die nog niet eerder behandeld waren met hiv-medicatie. Dit middel kan wellicht ook als PrEP gebruikt worden.

Meer lezen over de fases van onderzoek?

Je leest hier meer over de fases van wetenschappelijk onderzoek naar nieuwe medicijnen. Dat een middel onderzocht wordt is geen garantie dat het in Nederland beschikbaar zal komen.

Bronnen:

• Ackerman P et al. A subgroup analysis of the week 96 efficacy and safety results evaluating fostemsavir in heavily treatment-experienced HIV-1 infected participants in the phase 3 BRIGHTE study: Results from the randomized cohort. Tenth International AIDS Society Conference on HIV Science, Mexico City, abstract MOPEB234, 2019.
• Lataillade M et al. Week 96 safety and efficacy of the novel HIV-1 attachment inhibitor prodrug fostemsavir in heavily treatment-experienced participants infected with multi-drug resistant HIV-1 (BRIGHTE study). Tenth International AIDS Society Conference on HIV Science, Mexico City, abstract MOAB0102, 2019.
• MolinaJ-M et al. Tolerability, safety and efficacy of MK-8591 at doses of 0.25 to 2.25 mg QD, in combination with doravirine and lamivudine through 24 weeks in treatment-naïve adults with HIV-1 infection. Tenth International AIDS Society Conference on HIV Science, Mexico City, abstract LBPED46, 2019.
• Molina J-M et al. MK-8591 at doses of 0.25 to 2.25 mg QD, in combination with doravirine establishes and maintains viral suppression through 48 weeks in treatment-naïve adults with HIV-1 infection. Tenth International AIDS Society Conference on HIV Science, Mexico City, abstract WEAB0402LB, 2019.
• Matthews RP et al. First-in-human trial of MK-8591-eluting implants demonstrates concentrations suitable for HIV prophylaxis for at least one year. Tenth International AIDS Society Conference on HIV Science, Mexico City, abstract TUAC0401LB, 2019.
• Murray MS et al. Patient views on long acting HIV treatment: Cabotegravir + rilpivirine as maintenance therapy: ATLAS 48 week results. Tenth International AIDS Society Conference on HIV Science, Mexico City, abstract MOAB0103, 2019.
• Murray MS et al. Patient reported outcomes on long-acting Cabotegravir + Rilpivirine as maintenance therapy: FLAIR 48 week results. Tenth International AIDS Society Conference on HIV Science, Mexico City, abstract MOPEB258, 2019.
  
  
• HIV i-Base. HIV pipeline 2019: new drugs in development. Hier te downloaden.
• Treatment Action Group. Pipeline Report: 2019: Antiretroviral Therapy. Hier te downloaden.